Kiedy używać „aber” a kiedy „sondern”?

Te dwa spójniki często się nam mylą. A nie powinny i nie muszą, jeśli dobrze zrozumiemy, jakie reguły nimi rządzą.

O ile „aber” (ale) wydaje się w miarę proste, o tyle „sondern” (lecz) sprawia większe problemy, bo często można je na polski także tłumaczyć jako „ale”.

Kiedy więc używamy „sondern”?

W przypadkach, w których komunikujemy w zdaniu:

• nie A, lecz/ale zamiast tego B
• nie A, lecz/ale raczej B
• nie tylko A, lecz/ale także B

Przykłady:

• Ich trinke keinen Kaffee, sondern nur Tee.
• Er unterrichtet nicht Englisch, sondern Deutsch.
• Wir fahren nicht nach Berlin, sondern nach Hamburg.
• Ich habe nicht nur eingekauft, sondern auch gekocht.

Czasami mówi się, że jeśli w pierwszej części zdania (przed spójnikiem) jest PRZECZENIE, to wtedy właśnie łączymy obie części spójnikiem „sondern”, a nie „aber”. Ale to nie cała prawda. Zdarzają się też przypadki jakby przeczące tej regule np.:

• Paul wohnt in Berlin, aber er studiert in Frankfurt.
• Paul wohnt nicht in Frankfurt, aber er studiert dort.

Zwłaszcza ostatni przykład wydaje się na pierwszy rzut oka błędny, prawda? Nie, bo zwróćmy uwagę, że tu nie ma PRZECIWSTAWNYCH A i B. Opisujemy dwie NIEPRZECIWSTAWNE okoliczności życia Paula – fakt jego niemieszkania we Frankfurcie oraz fakt jego studiowania tamże. (PPRZECIWSTAWNE, czyli wykluczające się wzajemnie byłoby np stwierdzenie.: Paul wohnt nicht in Frankfurt, sondern in Berlin.)

• Ich möchte keinen Tee, aber (dafür) Kaffee.
• Ich möchte keinen Tee, sondern (dafür) Kaffee.

To jest jeszcze bardziej „mętny” przykład, bo tu jak najbardziej przeciwstawiamy jakieś A jakiemuś B. ALE w tym przypadku możemy też użyć „sondern”.

Dlatego generalnie warto się tej reguły „z przeczeniem” trzymać. Wiedząc o niej zrobimy mniej błędów.

 

PS

O tym, a także o wielu innych typowych błędach Polaków uczących się niemieckiego przeczytacie wkrótce (w pierwszej połowie 2015) w kolejnej książce 🙂

Reklama