Fonetyka niemiecka

Fonetyki (czyli wymowy) niemieckiej naprawdę można się dobrze nauczyć. Wierzcie mi, że np. fonetyka chińska jest nieporównianie trudniejsza (i nie chodzi mi naprawdę o pisownię, tylko o samą wymowę).
Najlepiej, najwygodniej, najpraktyczniej i najskuteczniej jest robić to słuchając Niemców uważnie i powtarzając po nich precyzyjnie.

Jednak nie zawsze jest to wykonalne. Zwłaszcza dawniej, gdy internet i wszelkie możliwe nagrania nie były jeszcze tak rozpowszechnione, na dodatek kontakty z „prawdziwymi” Niemcami były rzadkie, wielką pomocą była tzw. międzynarodowa transkrypcja fonetyczna, IPA.

IPA zawiera zestaw znaków umożliwiający przeczytanie każdego wyrazu poprawnie nawet nie usłyszawszy go nigdy – o ile oczywiście ktoś wie, jak te znaki odczytać. Dla ciekawych załączam na dole tego wpisu cały zestaw znaków, jakie używane są do fonetycznego opisywania właśnie języka niemieckiego. Samych odmian głoski „e” jest dużo, np.

eː  jak np. w „geben”, „ewig”
ɛ  jak np. w „Hecke”, „Bäcker”, „Ende”
ɛː  jak np. w  „Käse”, „ähnlich”
ə  jak np. w „bitte”, „begreifen”

Ciekawa jestem, czy obecnie w szkołach na lekcjach języków obcych ktoś tego naucza. Za moich czasów tak w każdym razie nie było i moja znajomość alfabetu IPA daleka jest od doskonałości. Otarłam się o nią, bo zawsze dużo korzystałam ze słowników (w których wymowa często jest właśnie w taki sposób podana) i na zasadzie analogii wiedziałam np., że znaczek „ʃ” oznacza polską głoskę „sz”.

Wiem z doświadczenia, że większość ludzi, także ludzi uczących się niemieckiego,  nie ma o IPA pojęcia i nie potrafi z tej transkrypcji skorzystać. Kończy się więc na tym, że część nie zapisuje sobie wymowy w ogóle (licząc na to, że ją po prostu zapamięta i nie robiąc z tego większej trudności), a częśc ludzi zapisuje sobie wymowę fonetycznie używając do tego doskonale sobie znanych polskich liter.

Tu krótkie porównanie przykładowego zapisu „normalnego” i zapisu wg poprawnej transkrypcji IPA:

słowo	transkrypcja polska	transkrypcja IPA
schön	szyyn	[ʃœːn]
Europa	ojropa	[ɔy′roːpa]
Zitrone	citrone	[tsi′troːnə]
Deutsch	dojcz	[dɔytʃ]
sprechen	szpresien	[′ʃprɛçən]
verrechnen	fer-rechnen	[fɛr′rɛçnən]
sehen	zejen	[′zeːən]
stehen	sztejen	[′ʃteːən]
schlafen	szlaafen	[ʃlaːfən]
wie	wii	[viː]
Staat	sztaat	[ʃtaːt]
Stadt	sztat	[ʃtat]
Dach	dach	[dax]
heißen	hajsen	[′haisən]
Tür	tiur	[ty:r]

Bywam krytykowana, bywam też chwalona za to, że w moich książkach używam raczej takiej prymitywnej transkrypcji polskiej. Zawsze pisząc staram się myśleć o czytelniku, o faktycznym odbiorcy tego, co piszę. W tym miejscu chciałabym przeprosić te 5% krytyków za zbyt prostackie (i nie w 100% poprawne, przyznaję!) podejście do sprawy i podziękować pozostałym 95% za  pochwały.

Tu podaję poprawny zapis fonetyczny głosek niemieckich  „na jeden rzut oka” dla wnikliwych…:

IPA Deutsche Sprache

Reklama